به طور کلی خودرو از سه قسمت اصلی که شامل بدنه، شاسی و موتور تشکیل شده است. شاسی یکی از مهمترین قطعات خودرو است در واقع این قطعه به عنوان اسکلت اتومبیل محسوب میشود.
شاسی، تحمل قرارگیری قطعاتی از جمله موتور، انتقال قدرت، سیستم فنر و فرمان را عهده دار است. شاسی از فولاد سخت تهیه شده و به شکل ناودانی است.
استفاده از مواد مختلف در ساخت شاسی خودرو، تاثیر مستقیمی بر وزن، مصرف، ایمنی و سوخت دارد.
برای مثال استفاده از فولاد در ساختار شاسی خودرو استحکام کلی خودرو را افزایش دهد و استفاده از آۀومینیوم میتواند وزن اتومبیل را کاهش دهد و در نهایت موجب بهبود علملکرد و کاهش مصرف سوخت میگردد.
وظیفه شاسی توزیع وزن در سراسر خودرو است که این کار به ثابت نگهداشتن خودرو و جلوگیری از واژگونی آن کمک میکند.
انواع شاسی
شاسی مستقل
از دو تکه آهن ناودانی بزرگ به شکل ناودانی ساخته شده است که به صورت موازی به هم متصل هستند که با فولاد سخت ساخته میشود اما سبک است.
شاسی در عقب خودرو برای ایجاد فضای دیفرانسیل و فنر کمی بالاتر قرار میگیرد و در قسمت جلو برای افزایش فرمان پذیری اتومبیل کمی باریکتر است.
در طراحی و ساخت شاسی مستقل از ورقه های نازک با قطر دو تا سه میلیمتری استفاده میشود و به گونه ای جوشکاری میشوند که از استحکام خوبی برخوردارند و آن ها را به روش شكل دادن (پروفيل) و همچنين تكيه گاه محورهاى جلو و عقب توليد مى كنند.
البته قسمتهايى از شاسى مانند کف و محوطه موتور كه بيشترين نيرو و فشار بر آن ها اعمال مى شود از ورق هايى ساخته شوند كه ضخامت بيشترى دارند. این نوع شاسی بیشتر در خودروهای سواری مورد استفاده قرار میگیرد.
مزایا :
مزایای شاسی مستقل صرفه جویی در وقت و هزینه به علت مستقل بودن شاسی و اتاق و همچین تعویض قطعات به وسیلهی پیچ و مهره است.
معایب:
به دلیل سنگین بودن شاسی از شتاب گرفتن خودرو کاسته میشود. اتصال قطعات به وسیله پیچ و مهره انجام شده است که این مسئله موجب ایجاد سر و صدای زیادی در خودرو میگردد و همچنین استهلاک بیشتری دارد.
سنگینی قطعات طراحی ایمنی خودرو را دشوار میکند و در هنگام تصادف احتمال آسیب سرنشینان را افزایش میدهد.
انواع شاسی مستقل
- شاسی خودرو نردبانی
شاسی های خودروهای قدیمی معمولا از نوع نردبانی هستند. اما امروزه به دلیل مقاومت پیچشی بسیار کم خودروهای سواری کمتری مجهز به این نوع شاسی هستند و بیشتر در خودروهایی مانند اتوبوس و کامیون استفاده میشود.
این نوع شاسی دارای وزن و حجم بالا و ظرفیت کم برای جذب لرزش است.
- شاسی خودرو صفحه ای
شاسی خودرو صفحه ای فضای کمتری را اشغال کرده و قابلیت بیشتری در جذب ضربه نسبت به شاسی نردبانی دارد اما مقاومت پیچشی و ظرفیت بار کم این شاسی و همچنین هزینهی نگهداری و بازسازی شاسی صفحه ای به طور کلی دشوارتر و گرانتر از شاسی نردبانی است. همین امر باعث استفاده کمتر از نوع شاسی نیز شده است.
شاسی نیمه جدا شدنی
نوع دیگری از شاسی به نام شاسی نیمه جدا شدنی وجود دارد که از قسمت ثابت و قسمت جدا شدنی از شاسی تشکیل شده است که برای اولین بار شرکت “روور” خودروهایی با شاسی دو قسمتی تولید و روانه بازار کرد.
قسمت های ثابت شاسی
کف، ستون، دیواره های صندوق عقب و دیوارهی جلو موتور
قسمت های جدا شدنی شاسی
سقف خودرو، گلگیر و جلوپنجره که به وسیلهی پیچ و مهره به قسمتهای ثابت وصل میشود.
در این نوع شاسی فرم اتاق شکل پذیر است و میتوان طرحهای جدیدی را تولید کرد.
همچنین به دلیل عایق بندی مناسبتر میان دو قطعه سر و صدای کمتری از چرخها به داخل اتومبیل انتقال پیدا میکند و در هنگام تصادفات ، هزینه قطعاتى که خراب شده اند و باید تعویض شوند پایین مى آید.
انواع شاسی نیمه جدا شدنی
- شاسی خودرو مونوکوک
مونوکوک در زبان فرانسوی به معنای “تک پوسته” است. مونوکوک یک نوع شاسی غیر مستقل است با وزن کم، که استحکام و مقاومت بالایی در برابر لرزش داشته و البته مقاومت کمی در برارب ضربه دارد.
شاسی ماشینهای سواری به دلیل نیاز به فضای زیاد و امکان نصب قطعات بیشتر، غالبا از این نوع انتخاب میشود.
- شاسی خودرو لوله ای
شاسی لولهای با نام های شاسی سه بعدی یا شاسی فضایی نیز شناخته میشود. شاسی لولهای نخستین مدلی بود که به دو صورت طولی و عرضی تولید شده است و تمام بخش های اتاقک خودرو را در بر میگیرد.
از این نوع شاسی بیشتر در خودروهای ورزشی، تفریحی و نظامی استفاده می کنند و پیدا سازی لوله ها به این صورت است که لوله ها در قالب یک فضای سه بعدیSpace Frame) کل حجم خودروی مورد نظر را تشکیل می دهد.
شاسی لولهای به دلیل مقاومت پیچشی بالا در چرخش، در خودروهای اسپرت و همچنین به دلیل ساختار فضایی خود، حفاظت خوبی از سرنشینان دارد. تولید این شاسی کاملا به صورت دستی انجام میشود و به روش مکانیزه امکان پذیر نیست.
تقسیم بندی شاسی خودرو
- شاسی خودروهای شهری ( استحکام نسبتا محکم )
- شاسی خودر های جاده ای و شهری ( استحکام محکم )
- شاسی خودروهای جاده ای و آفرود ( استحکام بسیار محکم )
خرابی شاسی خودرو
خرابی شاسی و نوع تعمیرات صورت گرفته روی آن موضوع بسیار مهمی است که پیش از خرید خودروهای کارکرده باید به آن توجه داشت.
خرابی شاسی باعث افت شدید قیمت خوردو می گردد که حتی در صورت تعمیر نیز مقاومت قبل را نخواهد داشت و ممکن است در سرعت بالا و در صورت بروز تصادفات خطراتی را برای سرنشینان و خودرو بهمراه داشته باشد.
از آنجایی که تشخیص مشکلات شاسی برای افراد عادی امکان پذیر نیست بهتر است از سرویس کارشناسی خودرو کمک بگیرید.
علائم خرابی شاسی
- انحراف فرمان خودرو
یکی از مشکلات شاسی، انحراف فرمان است. اگر خودرو انحراف فرمان دارد در مرحلهی اول سیستم فرمان و چرخ را مورد برسی قرار دهید و در صورت سالم بودن این قسمت شاسی خوردو را بررسی نمایید. - صدا و اصطکاک در جلوبندی
شنیدن صداهای نامتعارف در جلوبندی خودرو، نشان از اصطکاک و یا برهم خوردگی قطعات و سایش غیرمعمول در جلوبندی، بخصوص در یک سمت خودرو یکی از علائم مشکلات شاسی است.
در صورت شدید بودن این آسیبدیدگی، صداهای تولیدی هنگام حرکت خودرو با شدت بیشتری شنیده میشود که تأثیر شاسی را در برهم زدن زاویه حیاتی چرخ و برهم خوردن فرمان نشان میدهد.
همچنین تأثیر برهم خوردگی زاویه چرخ میتواند در چهارشاخ پولوس (در خودروهای محور جلو) و شکستگی آن و یا بریدن پولوس تحت فشار زیاد نمود پیدا کند - جهت گیری گشتاور
جهت گیری گشتاوری به حالتی گفته میشود که هنگام شتابگیری سریع و پرگاز، خودرو میل به انحراف دارد و به یک سو کشیده میشود.
انحراف خودرو سالم به سمت چپ یا راست در هنگام شتابگیری سریع امری طبیعی ست که قابل پیش بینی نیست اما آنچه باعث میشود هنگام جهت گیری گشتاوری به سلامت شاسی شک کرد، جهتگیری همیشگی خودرو به یک سوی مشخص هنگام هر بار شتابگیری است. - پوسیدگی شاسی
اگرچه هنگام ساخت شاسی از ضد زنگ به عنوان پوشش و محافظ در برابر پوسیدگی استفاده می شود، اما وجود رطوبت در طولانی مدت می تواند موجب پوسیدگی شاسی شود. پوسیدگی شاسی موجب لرزش بدنه میشود که این لرزش توسط سر نشینان داخل کابین مشهود است. - ریختگی رنگ شاسی
در تصادفات شدید که شاسی خودرو دچار آسیب میشود بعد از تعمیر شاسی توسط کارشناس مربوطه، قسمت های آسیب دیده مجددا بتونه کاری و سپس رنگ میشود و تشخیص ناهمواری ها برای افراد عادی قابل تشخیص نیست. - خمیدگی شاسی
در صورت بروز تصادفات امکان خمیدگی شاسی خودرو وجود دارد که باید قسمت های زیرین خودرو بازدید شود و در صورت مشاهده خمیدگی به تعمیرگاه مربوطه مراجعه نمایید.
تعمیر شاسی
اگر به هر علتی از جمله تصادفات شاسی خودرو دچار آسیب گردد پیش از انجام هرکاری باید به مراکز تخصصی مراجعه نموده و شاسی کشی انجام شود.
انواع شاسی کشی
- شاسی کشی با میله
- شاسی کشی با دستگاه شاسی کش
- شاسی کشی خودرو با اتصال چهار طرفه